Poznaj mongolskich łowców orłów: Starożytne tradycje kazachskich nomadów

Na świecie pozostało niewiele miejsc, w których starożytne tradycje wciąż oddychają z taką surową witalnością, gdzie rytm kultury nie został zagłuszony przez szum nowoczesności. Mongolia Zachodnia jest jednym z tych rzadkich miejsc. Tutaj, za górami Ałtaj, gdzie wiatr wyje w szerokich dolinach, a niebo połyka horyzont, można zobaczyć Kazachscy łowcy orłów Mongolii, znany również jako berkutchi,  jadą przez step, owinięci w ciężkie futra, ze złotym orłem na ramieniu w rękawiczce. 

To nie tylko spektakl, to sposób na życie, który przetrwał wieki, przekazywany z ojca na syna, a teraz coraz częściej z matki na córkę. Obserwowanie tych myśliwych pracujących razem ze swoimi ptakami jest świadkiem rozkwitu starożytnej praktyki kulturowej w XXI wieku. 

Kim są mongolscy łowcy orłów?

Zacznijmy od podstaw. 

The Kazachscy łowcy orłów, znany lokalnie jako berkutchinależą do kazachskiej mniejszości etnicznej w prowincji Bayan-Ölgii, najbardziej wysuniętym na zachód regionie Mongolii. Większość z nich to potomkowie koczowniczych rodzin, które przemierzały te ziemie od pokoleń, na długo zanim granice podzieliły Azję Środkową na kraje, jakie znamy dzisiaj. 

Więź Berkutchi z orłami przednimi sięga ponad 2000 lat wstecz, do starożytnych plemion tureckich na stepach Eurazji. Zgodnie z tradycją, mężczyźni rozpoczynali szkolenie łowieckie jako młodzi nastolatkowie, ucząc się opieki i dowodzenia tymi ogromnymi drapieżnymi ptakami. Dobrze wyszkolony orzeł może dostrzec lisa lub królika z odległości ponad mili i zanurkować z prędkością 150 km/h, będąc przedłużeniem samego myśliwego, pełnym gracji i okrucieństwa. Korzyści płynące z tego stylu polowania są oczywiste.

Nie jest to jednak tak proste, jak schwytanie orła i nazwanie go swoim partnerem łowieckim. Każdy ptak jest zabierany ze środowiska naturalnego jako młody osobnik, zwykle samica, ponieważ są one większe i silniejsze niż samce, i szkolony w długim, delikatnym procesie, który opiera się na wzajemnym szacunku. Orzeł musi całkowicie zaufać myśliwemu, na tyle, by wracać po każdym polowaniu. Po latach współpracy większość myśliwych wypuszcza swoje orły z powrotem na wolność, aby się rozmnażały, co symbolizuje wdzięczność i odnowę. Jest to tradycyjny sposób. 

Dlaczego orły są dziś wykorzystywane do polowań? 

Chociaż istnieje wyraźna korzyść z możliwości pozostania na koniu podczas polowania, wysiłek wymagany do oswojenia i wychowania orła przedniego we współczesnej erze, w której broń i amunicja są łatwo dostępne, wydaje się przewyższać wszelkie korzyści. Ale większość łowców orłów nie uczestniczy w tej tradycji tylko dlatego, że jest to łatwe. 

Aby naprawdę zrozumieć tę tradycję, trzeba zrozumieć Kazachów. Obecnie ze 100 000 Kazachów w zachodniej Mongolii tylko około 240 praktykuje tradycyjne polowanie na orły. Przede wszystkim jest to dla nich źródło dumy. Uświęcona tradycja, która nie chce zaniknąć wraz z upływem pokoleń. Jest to również źródło futra, które jest wykorzystywane do produkcji tradycyjnych ubrań noszonych przez Kazachów. 

Życie na stepie: Gdzie żyją łowcy orłów 

Po raz pierwszy spotkałem kazachskiego łowcę orłów poza Sagsai, odległą wioską około 30 kilometrów od Ölgii. Nazywał się Aset, był cichym mężczyzną o zniszczonych dłoniach i łagodnym uśmiechu. Jego ger, okrągły namiot z owczej skóry, który od wieków był domem dla nomadów w Mongolii, stał na zboczu z widokiem na niekończącą się dolinę złotej trawy i odległe góry pokryte śniegiem.

The Kazachscy łowcy orłów żyją zgodnie z porami roku. Zimą, gdy śnieg spycha zdobycz z gór, polują. Jadąc konno, okryci futrem lisa, skanują zbocza w poszukiwaniu ruchu. Gdy zauważą cel - królika, lisa lub świstaka - wypuszczają orła. Polowanie jest krótkie, intensywne i ciche, z wyjątkiem odgłosu kopyt uderzających o śnieg i krzyku orła odbijającego się echem w dolinie.

Latem uwaga się zmienia. Rodziny przenoszą swoje gery na bardziej zielone pastwiska, zajmując się żywym inwentarzem i utrzymując stada jaków, wielbłądów i koni. Orły odpoczywają. Życie na stepie jest surowe, ale głęboko rytmiczne, kierowane przez pogodę i cykle ziemi.

Chociaż prawdopodobnie żyją znacznie inaczej niż ty czy ja, możemy się od nich wiele nauczyć. 

Festiwal Złotego Orła

Każdego października myśliwi zbierają się w Bayan-Ölgii na Festiwal Złotego OrłaTo święto ich dziedzictwa i sposób na podtrzymanie tej niesamowitej tradycji. Przez kilka dni szeroki step poza Ölgii wypełnia się kolorami: futrzane płaszcze, ręcznie robione siodła i setki koni tupiących niecierpliwie na mrozie.

Festiwal nie jest turystyką inscenizowaną. Ale to właśnie czyni go tak wielką atrakcją turystyczną. To spotkanie rodzin i zacięta rywalizacja, w której myśliwi popisują się umiejętnościami swoich ptaków: szybkością, celnością i posłuszeństwem. Oglądanie orła mknącego po niebie i lądującego idealnie na ramieniu swojego pana jest elektryzujące. Powietrze wypełniają okrzyki radości, odgłosy koni i miarowy rytm mongolskich bębnów.

Ale najlepsze chwile zdarzają się poza sceną, przy ognisku, popijając słoną herbatę z mlekiem, słuchając historii przekazywanych z pokolenia na pokolenie. To tutaj zdajesz sobie sprawę, jak wiele znaczy ta tradycja, nie tylko jako sport, ale jako tożsamość.

Festiwal rozpoczął się w 1999 roku i szybko stał się jedną z najpopularniejszych atrakcji w Mongolii (oczywiście obok Naadam). Z założenia miał on na celu pozyskanie międzynarodowego i krajowego wsparcia dla ochrony tej tradycji. I to się udało. W 2011 roku praktyka polowania na orły została uznana przez UNESCO za żywe dziedzictwo, co stanowi pisemny dowód na to, że warto ją chronić. 

Nie jest to jedyny Festiwal Orłów w Mongolii, ale jest on największy. 

Tradycja w okresie przejściowym: Przyszłość mongolskich łowców orłów 

W ostatnich latach historia łowców orłów przyciągnęła uwagę całego świata. Filmy dokumentalne, takie jak Łowczyni Orłów rzuciły światło na wzrost liczby młodych kobiet zajmujących się tym rzemiosłem, takich jak Aisholpan Nurgaiv, która została pierwszą kobietą, która wzięła udział w Festiwalu Złotego Orła.

Obecnie coraz więcej kobiet uczy się polować z orłami, przecząc wielowiekowemu przekonaniu, że jest to wyłącznie rola mężczyzny. Te młode kobiety są nowoczesne, wykształcone i równie dobrze radzą sobie ze smartfonem, jak i z koniem. Mimo to decydują się kontynuować tę starożytną tradycję, co jest dowodem na to, że kultura może ewoluować bez jej utraty.

Mimo to życie w zachodniej Mongolii nie jest łatwe. Wiele rodzin przenosi się do miast, aby uzyskać lepszy dostęp do szkół i opieki zdrowotnej, a młodsze pokolenia kusi życie w mieście. Turystyka, jeśli odbywa się w sposób odpowiedzialny, odgrywa istotną rolę w zachowaniu tradycji polowania na orły, wspierając lokalne rodziny i nadając wartość ciągłości kulturowej.

Odwiedzając ten region Mongolii, turyści pomagają zachować tę wyjątkową praktykę. 

Jak zobaczyć mongolskich łowców orłów na własne oczy?

Większość podróżnych spotyka Mongolscy łowcy orłów w Bayan-Ölgii, stolicy prowincji. Jest to odległy obszar, nawet jak na mongolskie standardy, otoczony poszarpanymi szczytami gór Ałtaj i usiany szerokimi, lodowcowymi dolinami. Dotarcie do tej części kraju jest przygodą samą w sobie.

Możesz polecieć z Ułan Bator do Ölgii, ale prawdziwa magia tkwi w dotarciu tam drogą lądową. A Wycieczka do Mongolii z własnym kierowcą pozwala doświadczyć całego kraju, od łąk środkowej Mongolii po jałowe piękno zachodu. Jazda jest długa, ale sceneria zmienia się bez końca: wydmy jednego dnia, alpejskie jeziora następnego.

Jeśli jesteś gotowy na wyzwanie, AVIS Wynajem samochodów w Mongolii oferuje w pełni wyposażone Wypożyczalnia 4×4 pojazdy i wyselekcjonowane trasy z własnym napędem, które obejmują region polowań na orły jako część planu podróży. Ich Mongolia 4×4 wycieczki z własnym kierowcą umożliwiają dotarcie do tych odległych społeczności we własnym tempie, a wszystko to podczas przekraczania Park Narodowy Tavan Bogd, biwakując pod Drogą Mleczną i wijąc się przez wysokie przełęcze górskie do Bayan-Ölgii.

Do czasu przyjazdu będziesz już dobrze rozumiał różnorodność Mongolii. 

Kiedy i gdzie się wybrać

Najlepszy czas na odwiedzenie Kazachscy łowcy orłów przypada między wrześniem a marcem, kiedy pogoda staje się zimna i rozpoczyna się sezon polowań. Jest to również czas, kiedy Festiwal Złotego Orła odbywa się zazwyczaj w pierwszym tygodniu października w pobliżu Ölgii.

Poza festiwalem nadal można odwiedzać rodziny myśliwych przez cały rok. Wielu z nich chętnie dzieli się swoim stylem życia, przedstawiając podróżnym swoje orły i wyjaśniając zawiłe relacje między człowiekiem a ptakiem. Lokalny przewodnik lub tłumacz pomaga pokonać lukę językową, ale gesty, uśmiechy i wspólna herbata mają tu ogromne znaczenie.

Jeśli podróżujesz niezależnie, możesz skoordynować swoją wizytę za pośrednictwem Trasy Avis Mongolia z dojazdem własnymktóre obejmują przystanki i spotkania kulturalne, takie jak to.

Jak naprawdę wygląda wizyta u rodziny łowców orłów?

Wizyta w domu łowcy orłów nie należy do łatwych doświadczeń i to właśnie czyni ją tak wyjątkową. Możesz zostać powitany w prostym ger, zaoferowano ci miskę airag (sfermentowane mleko klaczy) i zaproszono do siedzenia ze skrzyżowanymi nogami przy piecu.

Twój gospodarz może pokazać ci sprzęt orła, ręcznie szyte skórzane kaptury, pęta i ciężkie rękawice. Dowiesz się, jak ptaki są szkolone, karmione i obsługiwane, a może nawet obejrzysz krótką demonstrację, jeśli sezon na to pozwoli. Jest cicha duma w tym, jak ci myśliwi mówią o swoich orłach. To nie jest własność, to partnerstwo.

Nie ma ogrodzeń, nie ma ruchu ulicznego, nie ma hałasu poza cichym szumem życia na stepie. To właśnie w tych małych, cichych chwilach magia Mongolii uderza najmocniej.

Jak odpowiedzialnie podróżować po Bayan Olgii

• Odwiedzając łowców orłów, zawsze podchodź do tego doświadczenia z ciekawością i szacunkiem. 
• Należy uważać, aby wybierać doświadczenia, które bezpośrednio wspierają lokalne rodziny.
•  Pamiętaj o fotografowaniu, zawsze pytaj przed zrobieniem zdjęcia ludziom lub ich orłom i unikaj zakłócania ich rutyny.

The Kazachscy łowcy orłów z Mongolii są czymś więcej niż tylko okazją do zrobienia zdjęcia; są żywymi nosicielami kruchej tradycji. Turystyka, prowadzona z należytą starannością, może pomóc utrzymać ich źródła utrzymania i zachować to dziedzictwo przy życiu dla przyszłych pokoleń.

Poznaj ponadczasową tradycję polowania na orły w Mongolii

Gdy po raz pierwszy zobaczysz orła przedniego szybującego nad górami Ałtaj, zrozumiesz, dlaczego ta tradycja przetrwała. Jest w tym coś ponadczasowego, rzadki związek między człowiekiem a dziką przyrodą, oparty na zaufaniu, szacunku i przetrwaniu.

To nie tylko wyjątkowa umiejętność, ale także świetna zabawa!

Zwiedzanie Mongolscy łowcy orłów to nie tylko bycie świadkiem starożytnej praktyki; to doświadczanie kawałka żywej historii, która wciąż kwitnie na krańcu świata.

Jeśli marzysz o dotarciu do dalekiej zachodniej granicy Mongolii, przejechaniu przez puste równiny i napotkaniu Kazachscy łowcy orłów którzy nadal jeżdżą z wiatrem, rozważ eksplorację z Avis Mongolia. Ich Wycieczki z własnym kierowcą po Mongolii umożliwiają prześledzenie tych starożytnych szlaków we własnym tempie i doświadczenie z pierwszej ręki świata, który wciąż odpowiada na wezwanie orła.